Konut sahiplerini yakından ilgilendiren emlak vergisinde süreç 1 Mart itibarıyla başlıyor. Özellikle son dönemde kamuoyunda kira geliri elde edenlere ilişkin vergilendirme süreci çok konuşulmuştu. Ancak konut sahibi olan kişiler de emlak vergisi ödüyor.
Peki emlak vergisi nasıl belirleniyor, emekliler de vergi ödüyor mu, kimler vergiden muaf? Yeni emekli olanlar da vergi ödüyor mu?
‘2 EŞİT TAKSİTLE ÖDENİYOR’
Konuyla ilgili tüm merak edilenleri Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, milliyet.com.tr’ye anlattı. Özelmacıklı’nın konuşması şu şekilde:
“Emlak vergisi birinci taksiti mart, nisan ve mayıs aylarında, ikinci taksiti kasım ayında olmak üzere iki eşit taksitte ödenebilmektedir. 2024 yılı emlak ve çevre temizlik vergisi 1. taksit ödemeleri için verilen süre 31 Mayıs Cuma günü sona eriyor.
ÖDEMELER NEREYE YAPILIYOR?
Emlak vergisi, gayrimenkulün kayıtlı olduğu ilgili belediyeye ödeniyor ve belediyelerin ödeme yöntemlerinin yanı sıra bazı belediyeler için e-Devlet üzerinden de ödeme yapılabiliyor.
ÖDEME GECİKİRSE CEZASI VAR MI?
Emlak vergisinin zamanında ödenmemesi durumunda, geciken taksit tutarı için ödemenin geciktiği her ay için %2,5 olarak uygulanıyor. Emlak vergisi ve çevre temizlik vergisi 2024 yılı için geçen seneye göre yüzde 29,23 oranında artırıldı. Artış yeniden değerleme oranının yarısı oranında yapıldı.
EMLAK VERGİSİ NASIL BELİRLENİYOR?
Emlak vergilerinde bina vergisinin oranı meskenlerde binde 1, diğer binalarda binde 2, arazide binde 1 ve arsalarda binde 3’tür. Bina, arsa ve arazilere ilişkin vergi oranları büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde yüzde 100 artırımlı uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Emlak vergisine esas değerler aslında 4 yılda bir belirleniyor. En son 2022 yılında belirlenmişti. Emlak vergisinin matrahını takdir komisyonları belirliyor. Vergi matrahını etkileyen arsa ve arazi birim metrekare değerlerini bu komisyon belirliyor.
‘GERÇEK DEĞER İLE RAYİÇ DEĞER ARASI FARK AÇILDI’
Bunun üzerine de bina inşaat maliyeti ilave ediliyor. Yapının kalorifer, asansör gibi durumları değeri etkiyor. Lakin özellikle son dönemde gerçek değer ile belediye rayiç değeri arasındaki fark gittikçe açıldı. Birçok bölgede dairelerde gerçek değer ile rayiç değer farkı 5 katın üzerinde.
‘EYT’LİLER MUAFİYET DURUMUNU ARAŞTIRMALI’
Özellikle son dönemde EYT ile emekli olan 1.6 milyon vatandaşın muafiyet durumlarını da araştırması gerekiyor.
EMEKLİLER İÇİN VERGİ İSTİSNASI ŞARTI NE?
Türkiye’de brüt yüzölçümü 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olan veya tek meskenin intifa hakkına sahip bulunan emekliler için emlak vergisi muafiyet bulunuyor. Bu hüküm tek meskene hisse ile sahip olmaları halinde hisselerine ait kısım hakkında da uygulanıyor.
EMEKLİLER HARİÇ KİMLER VERGİ ÖDEMİYOR?
Muafiyet sadece emekliler için de değil. Brüt yüzölçümü 200 m²’yi geçmeyen tek meskeni olan veya tek meskenin intifa hakkına sahip bulunan engelliler, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup 18 yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenler, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları emekli, dul, yetim, ölüm ve maluliyet aylığından ibaret bulunanlar, gaziler, şehitlerin dul ve yetimleri, İndirimli bina vergisi uygulamasından yararlanabilmektedir.
Yeni inşa edilen bina veya binaların vergisi, arsasının (veya arsa payının) vergisinden az olamaz. Bu hüküm binaların inşalarının sona erdiği yılı takip eden bütçe yılından itibaren dört yıl uygulanır.
HEM KENDİ HEM EŞİ EMEKLİ OLAN VERGİ ÖDER Mİ?
Burada her kişi ayrı olmak üzere değerlendirilir. Lakin adına kayıtlı başka bir yeri varsa, devremülkü varsa faydalanamaz. Ailede 2 emeklinin iki konutu varsa ve iki kişinin de ayrı ayrı adlarına kayıtlı ise vergiden muaftırlar.
Burada vergi kişi bazlı kontrol edilmektedir. Hatta bu nedenle bile bazen ev alanlar bunu düşünerek evi olmayan eşinin adına alır.
YENİ EMEKLİ OLANLAR DA MUAF MI?
Yıl içinde emekli olup maaş almaya başlayanlar diğer şartları taşıyorsa bir sonraki yıl için müracaat ederek vergi ödemezler. Daha önce ödeyenlerin muafiyet kapsamına girmesi için emlak vergisinden muaf olmaya dair belediyelerin tahakkuk servisine dilekçe verilmesi gerekiyor. Yoksa adına borç yazmaya devam edebilir. Belediye kişinin emekli olup olmadığını, tek taşınmazı olup olmadığı tek tek kontrol etmiyor.
Hatta bu dilekçe verilse bile belediyeler tapu sistemine bağlanıp kişi adına başka bir taşınmaz olup olmadığını kontrol edebiliyor.”
